CICHE LUSTRO – wystawa twórców związanych z Galerią ArtBrut – prace fotograficzne w sztuce art brut i outsider art

Osoby artystyczne: Jakub Adamski, Mateusz Blaczek, Bartosz Dziedzic, Piotr Jeruzel, Paulina Kołodziejska, Jacek Kröle, Kamil Łyjak, Marta Nawojczyk, Andrzej Niedźwiecki, Bartosz Runiewski-Markiewicz, Daniel Stachowski, Wanda Sidorowicz, Krzysztof Tarnowski, Mateusz Tatarczyk, Elwira Zacharska

Wernisaż: sobota 18 maja 2024, godz. 19:00 / Noc Muzeów we Wrocławiu
Wystawa czynna do: piątek 26 lipca 2024

Galeria ArtBrut
i Pracownia Aktywizacji Społeczno-Kulturalnej
Wrocław, ul. Ruska 46A

Opiekun artystyczny wystawy: Wojciech Chrubasik
Producentka wystawy: Janina Kudlaszyk

Wystawa CICHE LUSTRO jest opowieścią o różnorodności form, tematów i przekazów artystycznych prac fotograficznych twórców art brut i outsider art związanych z Galerią i Pracownią ArtBrut we Wrocławiu, powstałych na przestrzeni lat działalności tego miejsca.

Twórcy Galerii ArtBrut to wrażliwi artyści, którzy wypracowali swoje unikatowe i rozpoznawalne style. Ich działania artystyczne odzwierciedlają głęboką indywidualność twórczą, co manifestuje się w niekonwencjonalnych kadrach, nietypowej perspektywie oraz często zaskakującej tematyce. Ostateczna wizja wystawy jest wynikiem współpracy artystów Galerii ArtBrut z fotografikiem Wojtkiem Chrubasikiem, który od lat współpracuje z tym miejscem, prowadząc działania twórcze i dokumentując wydarzenia. Poza pracami artystycznymi na wystawie można zobaczyć prezentację projektu Agenci Fotograficzni ArtBrut, realizowanego przez twórców Galerii i Pracowni z Wojtkiem Chrubasikiem. W ramach tego projektu twórcy odwiedzili zaprzyjaźnione instytucje kultury i sztuki, tworząc dokumentację fotograficzną.

Prace fotograficzne twórców Galerii i Pracowni pokazywane były na licznych wystawach w Galerii ArtBrut, ale także na zewnętrznych festiwalach i podczas wydarzeń, takich jak O OGÓLE. FALE WSZĘDZIE 2 / 15. Międzynarodowe Biennale Sztuki Mediów WRO 2013 PIONEERING VALUES, Wrocław 2013; ANTIDOTUM / 12. Przegląd Sztuki SURVIVAL „Miasto – stan zapalny”, Wrocław 2014; EAT ART / projekt openHUB Europe, Mediolan, Włochy 2015; PARDELÀ LES TABOUS / festiwal ART ET DÉCHIRURE, Rouen, Francja 2016; ZAJĘCIE / 5. BIENNALE SZTUKI ZEWNĘTRZNEJ OUT OF STH, BWA, Wrocław 2017.

CICHE LUSTRO, będąc pierwszą wystawą skoncentrowaną tylko na medium, jakim jest fotografia, wpisuje się w rok obchodów 15-lecia Galerii ArtBrut, prezentując prace wykonane przez jej twórców na przestrzeni lat 2009–2024.

TEKST KURATORSKI / Wojciech Chrubasik

Zobaczenie pierwszych fotografii w XIX wieku musiało być ogromnym przeżyciem. Ludzkie sylwetki wyłaniające się ze szklanych płyt pokrytych chemikaliami mogły sprawiać wrażenie żywych. Dagerotypię, jedną z pierwszych technik fotograficznych, nazwano lustrem z pamięcią. I nie tylko Indianie do dzisiaj sprzeciwiają się fotografowaniu, twierdząc, że podczas utrwalania ludzkiego wizerunku naruszana jest struktura duszy konkretnego człowieka.

Fotografie twórców galerii ArtBrut to unikatowe zapisy ich patrzenia, odzwierciedlenia ich codzienności, elementów, które zwróciły ich uwagę. Ich wyjątkowe ciała i umysły wymuszają unikatowy sposób patrzenia na świat, co w naturalny sposób pozwala im przekraczać klasyczne pojęcia fotografii. W interakcji z aparatem z łatwością przenoszą swoje emocje i wyjątkowe osobowości na obrazy, co jest bardzo trudną i pożądaną umiejętnością wśród entuzjastów fotografowania.

Konstrukcja wystawy Ciche lustro opiera się na psychodynamicznej koncepcji osobowości skupiającej się na trzech elementach: Superego, Ego i Id.

Pierwszy element – ekspozycja w sali wejściowej, odnosząca się się do Superego – to reprezentacja zewnętrznych norm społecznych. Główny nurt fotografii również nacechowany jest swoimi normami. Charakteryzuje je duży nacisk na poprawność fotografowania, odpowiednią ostrość, kompozycję i „ładność” tematu. Stygmatyzujące byłoby sztywne narzucanie tych norm na obrazy twórców art brut, dlatego w tej sali widoczna będzie wariacja klasycznej i ułożonej przestrzeni.

W kontraście zakomponowana została druga przestrzeń Id. Ta najmniejsza sala, symbolizująca drugi biegun tej psychologicznej równoważni. Według teorii psychodynamicznej Id to najbardziej schowana w nieświadomości przestrzeń, w której mieszczą się ukryte instynkty, cielesność, potrzeby, chęci i żądze. To tutaj swoje miejsce znalazły najbardziej niekonwencjonalne realizacje twórców.
Centrum rozgrywek pomiędzy normami społecznymi a cielesnymi potrzebami jest przestrzeń Ego. To tu docierają uświadomione informacje. W tym miejscu znajdują się twórca i jego widziany przez nas wizerunek. Ta przestrzeń prezentuje fotografie, na których widoczni są sami artyści.

Przez ostatnie dwa lata twórcy ewoluowali w ramach grupy fotograficznej Agenci Fotograficzni ArtBrut. W trakcie regularnych spotkań odwiedzaliśmy różne miejsca kultury, oglądając sztukę i tworząc fotografie podczas tych wędrówek. Powstałe wtedy obrazy dały szansę dołączenia do tej wystawy osobom, które wcześniej nie korzystały z medium fotograficznego. Poza zdjęciami prac widzianymi na wystawach, co wydawałoby się oczywiste, powstało też wiele zupełnie innych, zaskakujących ujęć. Moją rolą było zbieranie tego materiału, moderowanie wspólnego oceniania i udostępnianie go na naszym instagramowym profilu projektu.

Twórcy związani z Galerią i Pracownią ArtBrut wielokrotnie posługiwali się fotografią w swoich działaniach, lecz nigdy jeszcze nie odbyła się wystawa bazująca wyłącznie na tym medium. Stąd decyzja, by pokazać prace archiwalne i nowe, zarówno uznanych, jak i nowych artystów związanych z tym wyjątkowym miejscem. Niech wspólnie zmienią sposób patrzenia na zdjęcia – nie tylko jak na zbiór bardziej lub mniej  ładnych obrazków, ale jak na ciche lustra z pamięcią o fotografującej osobie.

Wojciech Chrubasik – fotograf, artysta, zawodowo fotograf kultury. W swoich projektach skupia się na osobistych historiach i płynących z nich doświadczeniach. Traktuje obraz jako narzędzie do dzielenia się tymi przeżyciami w formie dokumentalnych i inscenizowanych projektów fotograficznych.

CICHE LUSTRO – rozmowa o wystawie fotografii twórców związanych z Galerią i Pracownią ArtBrut: TUTAJ